Na obszarze surowej i tradycyjnej północnej Albanii kilkaset lat temu zrodziła się praktyka, która może szokować nawet współcześnie. W wioskach zagubionych wśród gór, nie bez przyczyny zwanych Przeklętymi, do dziś spotkać można kobiety, które zdecydowały się żyć jako mężczyźni. Co zaskakujące, ich przesłanki nie są związane z brakiem akceptacji własnej płci, lecz wymuszone zwyczajowym prawem.
Obyczaj Virdżiny (alb. Virgijneshë) to praktyka wyjątkowa i niespotykana nigdzie na świecie w takiej formie. Dlaczego to właśnie konserwatywni Albańczycy wymyślili tradycję, która popiera przebieranki i zamianę ról?
Źródeł tradycji należy upatrywać w albańskim rodzajowym prawie Kanun oraz w obyczajowości związanej ze statusem kobiety w mniejszych wspólnotach.
W Krainie Orłów prawo do rozwinięcia skrzydeł nie przysługiwało kobietom. Rodzina była centrum tradycyjnego świata, a jej przewodnikiem, głową – mężczyzna. Jego brak oznaczał potępienie.
Wszystko zaczyna się więc od pragnienia wyrównania pozycji. Kobiety decydowały się na ten krok, gdy groziło im niechciane, aranżowane małżeństwo, gdy w rodzinie brakło męskich potomków lub gdy chciały poprawić swój byt. Niekiedy były zmuszane do przyjęcia męskiej tożsamości, by uchronić rodzinę przed złą sławą, na przykład gdy należało pomścić jej męskiego członka.
Proces przeobrażenia nie jest skomplikowany, choć wymaga znaczących wyrzeczeń.Kobieta, zazwyczaj już w młodości, w obecności rodziny składa przysięgę dochowania dziewictwa. Zachowuje się od tej pory i wygląda jak mężczyzna – żadnych długich włosów, zero łagodnych zachowań. Ubiera się po męsku i wykonuje typowo męskie zajęcia. Dla wspólnoty umiera Ona, rodzi się On.
Obecnie, w związku z rozwojem cywilizacyjnym, przyczyny zmiany tożsamości nie są tak brutalne, choć nadal wygodniej żyje się tam mężczyznom. Można spotkać virdżiny, które wypasają owce, pracują jako kierowcy tirów i w kopalniach. Na pierwszy rzut oka ciężko stwierdzić, że tak naprawdę są kobietami. Zdecydowały się na taki krok, by lepiej żyć.
Obyczaj nie zakłada fizycznej zmiany płci, dzięki czemu jest powszechnie akceptowalny, również przez religię, czyli w tym przypadku islam. Kobieta-mężczyzna może liczyć na szacunek wspólnoty równy temu, którym cieszą się pozostali męscy jej członkowie. Damska przeszłość staje się tematem tabu.Zjawisko zaprzysiężonych dziewic jest interesującą praktyką, która wyróżnia ten zakątek świata. Jest jedną z niewielu tradycji, której zanikanie zwiastuje dobre zmiany. Wybierając się na wycieczkę w góry Albanii warto zastanowić się nad tym, jak wiele miejsc na świecie skrywa takie niecodzienne „atrakcje” i każdą wyprawę wzbogacać ich odkrywaniem.
