CzarnogóraPraca i studia

Chcesz pracować w Czarnogórze? To nie takie łatwe. Aby legalnie podjąć tam pracę należy przejść wszystkie procedury, które są skomplikowane i czasochłonne, a ich koszt trzeba pokryć z własnej kieszeni. Z tego powodu cudzoziemcy znacznie częściej decydują się na pracę na czarno, co w praktyce przekłada się na znacznie większą wypłatę. Czarnogóra posiada najmniejszy wskaźnik bezrobocia pośród krajów bałkańskich – 14,6%, w związku z czym chętnie zatrudnia się tam pracowników sezonowych, ale i nie tylko.

Pracodawcy branż gastronomicznych, hotelarskich i budowlanych poszukują pracowników, a zapotrzebowanie wciąż rośnie. W kurortach poszukuje się ludzi na stanowiska: kelner, kucharz, sprzątaczka, recepcjonistka. Mniejszym zainteresowaniem cieszy się branża budowlana i rolnictwo, gdzie brakuje rąk do pracy, zwłaszcza przy zbiorze winogron. Najłatwiej otrzymać pracę posiadając wykształcenie podstawowe; trudniejszą sytuację mają absolwenci uczelni wyższych i wykwalifikowani specjaliści (odsetek bezrobotnych z wykształceniem wyższym jest aż 8 razy większy niż bezrobotnych z wykształceniem podstawowym, mimo to 80% abiturientów w Czarnogórze decyduje się na studia). Ponieważ największe zapotrzebowanie jest na stanowiska pomocnicze, pracodawcom opłaca się zatrudnianie pracowników bez doświadczenia, które szybko zdobędą w praktyce.

Zapotrzebowanie na pracowników wciąż rośnie. Według oficjalnych danych Czarnogóra ma przyjąć ponad 20 tys. cudzoziemców, ale uwzględniając pracę na czarno może to być nawet 100 tys.

W zależności od miejsca pracy i zakresu obowiązków miesięczna pensja pracowników hoteli i restauracji waha się pomiędzy 300 a 1500 EUR. Najwięcej można zarobić w ekskluzywnych restauracjach – najlepiej opłacany jest kucharz, natomiast kelnerzy dostają spore napiwki. Pracując na roli można zarobić dziennie nawet do 40 EUR, na budowie ok. 30 EUR.

>>>ZOBACZ TAKŻE: Jak jednocześnie pracować i czerpać przyjemność z podróżowania!

Zasady zatrudnienia cudzoziemców:

Aby móc legalnie pracować w Czarnogórze, należy spełnić określone warunki zatrudnienia. Cudzoziemiec musi posiadać zezwolenie na pracę, prawo pobytu tymczasowego bądź stałego i podpisaną umowę o pracę. Uzyskanie pozwoleń może okazać się czasochłonne.

Osobiste zezwolenie na pracę wydaje tamtejszy Urząd Pracy. Można starać się o zezwolenie na zatrudnienie, zatrudnienie sezonowe i zatrudnienie w ramach międzynarodowej wymiany pracowników. Cudzoziemiec posiadający osobiste zezwolenie pracownicze posiada takie same prawa w dostępie do rynku pracy co obywatele Czarnogóry, także do zasiłku dla bezrobotnych. Osobiste zezwolenie jest wydawane na czas nieokreślony.

Obywatele RP mogą przebywać na terytorium Czarnogóry na podstawie dowodu osobistego do 30 dni, dłuższy pobyt nieprzekraczający 90 dni możliwy jest na podstawie ważnego paszportu. Pobyt dłuższy niż 90 dni wymaga posiadania wizy. Cudzoziemiec przebywający 90 dni w czasie 6 miesięcy na terytorium Czarnogóry nie może ponownie przekroczyć granicy przed upływem 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia poprzedniego pobytu.

Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę należy złożyć w Urzędzie Pracy, wymagane są oryginały bądź kopie dokumentów oraz ich tłumaczenia przysięgłe na język czarnogórski (tutaj lista tłumaczy przysięgłych). Wraz z wnioskiem należy dostarczyć pozwolenie na pobyt stały lub tymczasowy, dowód osobisty oraz decyzję o uznaniu wykształcenia (przyjmowane są świadectwa oraz zawodowe certyfikaty). Starając się o wniosek trzeba uiścić opłaty administracyjne w wysokości od 30 do 55 EUR.

Zezwolenie na pobyt tymczasowy i stały wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Należy dostarczyć kopie dokumentów, potwierdzenie meldunku, potwierdzenie dochodów bądź saldo konta rachunkowego, potwierdzenie zakwaterowania oraz ubezpieczenia zdrowotnego, uzasadnienie składanego wniosku oraz dowód wpłaty opłaty administracyjnej w wysokości 5 EUR na rachunek bankowy 825 - 50 - 71. Zezwolenie na pobyt tymczasowy zostaje wydane na okres 8 miesięcy. W celu przedłużenia zezwolenia na pobyt tymczasowy należy osobiście udać się do filii Ministerstwa Spraw wewnętrznych i złożyć wniosek przed upływem terminu pobytu. O zezwolenie na pobyt stały może starać się osoba, która nieprzerwanie przebywała na terenie Czarnogóry od 5 lat. Poza potwierdzeniem o niekaralności na terenie Czarnogóry, wymagane dokumenty są takie same jak w przypadku pobytu tymczasowego.

Zawarcie umowy o pracę bądź umowy-zlecenia możliwe jest po otrzymaniu wyżej opisanych zezwoleń. Obowiązek zatrudnienia cudzoziemca do odpowiedniego ubezpieczenia społecznego leży po stronie pracodawcy. Do Urzędu Skarbowego należy dostarczyć kopię książeczki pracy lub kopię dyplomu, decyzję o pozwoleniu na pobyt wraz z przydzielonym numerem PESEL, kopię paszportu, kopię umowy o pracę, kopię zezwolenia na pracę oraz formularz JPR.

Najwygodniej szukać pracy zaraz przed zbliżającym się sezonem w lokalnych gazetach lub na stronach internetowych, np. http://www.zzzcg.me/, http://www.prekoveze.me/.

>>>ZOBACZ TAKŻE: Najciekawsze miejsca wypoczynkowe Czarnogóry.

Możliwe jest odbycie Wolontariatu Europejskiego na terenie Czarnogóry na okres od 2 do 12 miesięcy. EVS (European Voluntary Service) to unijny program Erasmus+ zaplanowany na lata 2014 – 2020. Jeżeli macie od 17 do 30 lat, jesteście zameldowani w państwie należącym do UE i chcecie poznać inną kulturę, wzbogacić język, wykorzystać dotychczasowe i zdobyć nowe doświadczenia, jest to opcja stworzona dla Was. Projekt nie jest tym samym wyjazdem turystycznym ani kursem językowym – wolontariusze prowadzą zajęcia dla dzieci i młodzieży, kursy szkoleniowe czy warsztaty dla dorosłych. Projekt obejmuje dziedziny nie tylko edukacji, ale także kultury, sztuki i sportu.

Aby zostać wolontariuszem, należy złożyć wniosek do Narodowej Agencji Erasmus+ za pomocą organizacji EVS, która pomoże w wyborze odpowiedniego dla nas projektu. Lista odpowiednich organizacji EVS znajduje się na Europejskim Portalu Młodzieżowym.

Koszt podróży, wyżywienia oraz zakwaterowania zwracają organizatorzy. Możliwe jest też dofinansowanie obejmujące koszty specjalne (opłaty wizowe, wsparcie dla osób niepełnosprawnych) oraz kieszonkowe w wysokości kilkudziesięciu euro miesięcznie. Można skorzystać z darmowej dwudniowej wizyty przygotowawczej. Jedyny poniesiony koszt to 150 EUR, które zapewnia ubezpieczenie w ramach pobytu. Wolontariusz w czasie pobytu może skorzystać z kursów online pięciu najpopularniejszych europejskich języków (angielski, hiszpański, francuski, niemiecki i włoski). Możliwe jest też dofinansowanie w wysokości 150 EUR na poprawę znajomości języka.

Praktyki w Ambasadzie RP:

Innym rodzajem wolontariatu są praktyki w Ambasadzie RP w Podgoricy. Praktyki studenckie są nieodpłatne i ich okres nie przekracza 3 miesięcy. W tym przypadku nie ma jednak dofinansowania ze strony Ambasady – opłata za podróż, zakwaterowanie, ubezpieczenie i utrzymanie leży po stronie praktykanta. Kandydatów na to miejsce jest mało, ze względu na wymóg znajomości języka angielskiego i czarnogórskiego lub serbskiego. Wymagany jest też status studenta kierunku istotnego dla potrzeb Ministerstwa oraz posiadanie obywatelstwa polskiego lub kraju członkowskiego UE. Z kolei praktyki absolwenckie są już płatne. Wysokość miesięcznego wynagrodzenia to nawet dwukrotna wartość minimalnej pensji w Ministerstwie. Dalej warunki praktyk absolwenckich są takie same jak w przypadku praktyk studenckich, a od ukończenia studiów nie może minąć więcej niż 5 lat.

Jeżeli jesteście zainteresowani studiami w Czarnogórze, możecie skorzystać z programu Erasmus+. Uczelnia, która umożliwia obcokrajowcom odbycie semestru jest Uniwersytet Czarnogórski (Univerzitet Crne Gore), który posiada umowy akademickie z różnymi krajami, są wśród nich kraje UE, Australia, Kanada czy USA. Korzystając z programu Erasmus+, możecie otrzymać 650 EUR miesięcznego stypendium oraz zwrot kosztów podróży (nawet 275 EUR). Zakwaterowanie przewidziane jest w akademiku studenckim, zapewniane jest też ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 90 EUR. Uczelnie takie jak AGH w Krakowie, ASP w Warszawie i Uniwersytet Opolski umożliwiają odbycie semestru studiów w Czarnogórze, jednak oferta jest uboga, a ilość miejsc ograniczona. Wymagane jest posiadanie wizy, certyfikatu znajomości języka angielskiego na poziomie B1 lub B2 oraz potrzebne zaświadczenia wymagane przez uczelnie. Szczegółowe informacje możecie znaleźć na stronach wyżej wymienionych uczelni. Decydując się na studia w Czarnogórze warto wyrobić sobie legitymacje, które umożliwią wiele zniżek, np. Międzynarodowa Legitymacja Studencka ISIC, która przysługuje studentom. Legitymacja ta uprawnia do korzystania z wielu zniżek na całym świecie, a w Czarnogórze m.in. do 50% zniżki na krajowe bilety kolejowe.

>>>ZOBACZ TAKŻE: Przydatne informacje przed podrożą do Czarnogóry.