KretaCo warto / nie warto?

Jak zostało wspomniane wcześniej, Kreta dzieli się na 4 jednostki administracyjne, które umiejscowione są w pobliżu 4 głównych miast wyspy. Z racji tego, że jedno z nich jest największe i pełni dodatkowo funkcję stolicy, to przewodnik po miejscach wartych odwiedzenia na Krecie rozpoczniemy właśnie od niego. Jest to oczywiście Heraklion, oferujący wiele ciekawych atrakcji oraz zabytków.

Heraklion

Historia Heraklionu, podobnie jak historia całej wyspy, jest bardzo bogata. Miasto znajdowało się pod panowaniem wielu ludów (kolejno: Bizantyjczyków, Saracenów, Wenecjanie, Turcy), co w znacznym stopniu wpłynęło na jego rozwój. Z inicjatywy Wenecjan powstała na przykład Bazylika Agios Marcos (z XIII wieku), z wieżą zbudowaną na wzór tej z kościoła św. Marka w Wenecji. Obecnie nie pełni funkcji sakralnej, ponieważ mieści się tam miejska galeria sztuki. Niemniej jednak warto zatrzymać się na chwilę i obejrzeć miejscowe zbiory. Nieopodal znajduje się XVII-wieczna fontanna Morosiniego, obrazująca mitologiczne sceny. Na jej brzegach można zauważyć ozdobne płaskorzeźby, przedstawiające bóstwa morskie oraz trytony na delfinach. Natomiast w centrum znajduje się cokół, na którym wyrzeźbione zostały kamienne lwy.

Kolejnym miejscem wartym odwiedzenia jest katedra Agios Titos. Świątynia, pod wpływem rządzących niegdyś ludów, ulegała licznym przekształceniom. Wznieśli ją Bizantyjczycy, jednak w czasie panowania Turków pełniła funkcję meczetu. Dobudowany minaret w kolejnych latach zastąpiono dzwonnicą. Co więcej, z katedrą wiąże się pewna ciekawostka – mianowicie w złotym pucharze przechowywane są relikwie pierwszego patrona Krety – Tytusa. Spacerując po Heraklionie, można natknąć się na kolejną ciekawą budowlę w stylu weneckim. Jest to XVII-wieczna Loggia. Czas spędzała tam niegdyś, a jakże, wenecka szlachta, stanowiąca elitę Heraklionu. Dziś mieści się tu Rada Miejska.

W centrum miasta charakterystyczne jest występowanie fortyfikacji, których długość wynosi ok. 5 km. Warto więc przejść się na spacer połączony ze zwiedzaniem. Fortyfikacje liczą siedem bastionów… Na szczycie jednego z nich (bastionu Martinengo) spoczywa grecki pisarz – Nikos Kazandzakis. Natomiast nieopodal bastionu Vitouri znajduje się park miejski, w którym można zobaczyć pomnik wybudowany ku czci poległych w walce o Kretę. Tym, co może spodobać się w trakcie wędrówki, jest urokliwa panorama miasta oraz piękny widok na morze.

Oprócz wymienionych, zdecydowanie warto odwiedzić dawny port wenecki, przystań pełną najpiękniejszych łodzi rybackich i jachtów. Rozciąga się tuż przy głównej drodze. Na jego terenie znajduje się XVI-wieczna twierdza Rocca del Mare. Niezmiernie ciekawym może okazać się także pobyt w Muzeum Archeologicznym, w którym zebrano starożytne pozostałości z całej Krety, takie jak np.: ceramika minojska, dysk z Fajstos, sarkofagi minojskie, wazy czy pałacowe freski.

Jednak chyba największą atrakcją, jaką oferuje Heraklion, są ruiny pałacu w Knossos. Znajdują się one w odległości ok. 5-6 km od miasta i można tam dojechać komunikacją miejską. Pałac został wybudowany ok. 2000 r. p.n.e., jednak już w 1700 r. p.n.e. został zniszczony najprawdopodobniej w wyniku trzęsienia ziemi. Zdołano go odbudować, dzięki czemu odzyskał swoją dawną świetność. Niestety, nie uchronił się przed ponownym zniszczeniem ok. 1400 r. p.n.e. W dzisiejszych ruinach można podziwiać: odrestaurowane wejście północne z freskiem obrazującym szarżującego byka, malowidła ścienne, pithosy (gliniane beczki służące do przechowywania zapasów), salę tronową czy tzw. „rogi minotaura”. Ponadto, warto wiedzieć, że z tym miejscem wiążą się niektóre starożytne legendy, np. o Dedalu i Ikarze, o królu Minosie czy o Minotaurze.

Rethymnon

Trzecie co do wielkości miasto Krety – Rethymnon – zachwyca przede wszystkim swoją magiczną starówką. Od okresu rzymskiego jest ważnym ośrodkiem handlowym wyspy. Warte uwagi są z pewnością fortyfikacje, a przede wszystkim największa na Krecie – XVI-wieczna Fortezza. Powstała w celu obrony przed piratami oraz Turkami. Twierdza góruje nad miastem i oferuje zwiedzającym niezapomniane widoki na góry i morze. Wejście na jej teren kosztuje około 4 euro (wejście darmowe dla dzieci i studentów).

Obok Fortezzy znajduje się Muzeum Archeologiczne (w miejscu dawnego weneckiego więzienia). Są tu eksponaty pochodzące od okresu neolitycznego do hellenistycznego odnalezione w regionie Rethymnon. Cena biletu to około 3 euro.

Zarówno w Heraklionie, jak i tu znajdziemy dawny port wenecki. Jednak ten jest zdecydowanie mniejszy. Ze względu na rozmiar mogą tu cumować jedynie małe kutry rybackie i jachty. Mimo to roztacza się stąd bardzo malowniczy widok na różnokolorowe kamienice. Co więcej, znajdzie się także czas na małe co nieco, gdyż w pobliżu portu znajdują się liczne knajpy i tawerny.

W centrum, w rejonie Starego Miasta, warto zobaczyć fontannę Rimondi. Pochodzi z XVI wieku i została zbudowana (cóż za niespodzianka!) przez Wenecjan. Składa się z czterech kolumn w porządku korynckim, między nimi usytuowane są lwie paszcze, z których wypływa woda. Jest to obowiązkowy punkt wycieczki po Rethymnonie i idealne miejsce na zrobienie pamiątkowej fotografii.

Kolejnym zabytkiem wartym obejrzenia jest Megali Porta (zwana inaczej Porta Guora; tł. wielkie drzwi) – dawna centralna brama miasta, kolejne dzieło Wenecjan. Nie zachowała się jednak w całości, do dzisiejszych czasów przetrwał jedynie otwór (mający ponad 2,5 m szerokości).

W pobliżu Rethymnonu, w miejscowości Arkadiou, znajduje się słynny klasztor – Moni Arkadiou. Jego legenda wiąże się z wydarzeniami z 1866 roku. Rozpoczęło się wówczas powstanie przeciwko władzy tureckiej. Klasztor był siedzibą powstańców, co sprawiło, że stał się on miejscem zaciekłego oporu przeciwko siłom nieprzyjaciela. Kreteńczycy nie zamierzali poddać się bez walki. 8 listopada 1866 roku nie zrezygnowali z obrony klasztoru, mimo tureckiego natarcia. Dzień później walka rozgorzała na dobre. Siły tureckie ostatecznie wdarły się do zamku, jednak powstańcy broniący się w magazynach, gdzie składowany był proch strzelniczy, zdecydowali się na desperacki krok. Nie chcieli wpaść w ręce wroga, dlatego postanowili wysadzić klasztor. W ten sposób ocalili swą godność oraz spowodowali liczne straty w szeregach wroga. Do dziś te wydarzenia pozostają symbolem walki o wolność Krety. Bilet wstępu kosztuje ok. 2,5 euro. Planując wycieczkę, pamiętajcie, aby stosownie się ubrać. Jeśli jednak o tym zapomnicie, to przy wejściu będzie możliwość wypożyczenia chust (do okrycia się).

Chania

Tym razem zapraszamy do zapoznania się z bogactwem atrakcji, które oferuje Chania, uznawana za najpiękniejsze miejsce na całej wyspie. Dlaczego jest ona tak wyjątkowa? W Chanii, podobnie jak w innych miastach Krety, przenika się wiele kultur (rzymska, wenecka, turecka). Ich wpływ jest obecny do dziś, dzięki czemu można podziwiać zabytki z różnych epok, reprezentujące różne style architektoniczne.

Oczywiście, podobnie jak w Heraklionie i Rethymnonie, najwięcej budowli pochodzi z czasów weneckich (Czy to może jeszcze dziwić? :)). I tak, po pierwsze, rzuci się nam w oczy XVI-wieczny port wenecki. Dookoła niego znajdują się wielobarwne kamienice oraz kafejki, w których można nie tylko delektować się pyszną kawą, ale przede wszystkim – malowniczym widokiem na miasto, krystalicznie czystym morzem oraz zapierającymi dech w piersiach szczytami Gór Białych. Tę panoramę z innej perspektywy zobaczycie także, będąc w pobliżu latarni morskiej. Droga do niej prowadzi wzdłuż nabrzeża, a następnie – po kamiennym falochronie.

Zostając w klimacie weneckim, proponujemy odwiedzenie dzielnicy weneckiej (usytuowanej we wschodniej części portu). Zaułki, wąskie uliczki, urokliwe kamienice, mury obronne, ruiny Zamku Rektorskiego – to właśnie tam zobaczycie. A jeżeli komuś będzie mało, to dla odmiany można przejść się do dzielnicy tureckiej, w której znajduje się między innymi Fort Firkas (kiedyś skład amunicji, a obecnie Muzeum Morskie – jego zbiory zawierają modele statków od okresu minojskiego po nowożytność, a także kolekcję muszli i symulację łodzi podwodnej; wejście kosztuje ok. 3 euro). Warto wejść na jego wały obronne, skąd roztacza się panorama na port, meczet Janczarów (nazwany tak na cześć tureckiej piechoty) oraz architekturę wenecką. Oprócz tego w tej dzielnicy znajdują się również takie zabytki jak: hammam (była łaźnia turecka), bastion Schiavo (okazała forteca) czy typowe domy tureckie.

Idąc tropem kultur, należałoby także odwiedzić dzielnicę żydowską (zamieszkiwaną przez Żydów do II wojny światowej). Na jej terenie znajduje się odrestaurowana synagoga, a także dawny kościół wenecki pod wezwaniem św. Franciszka (dziś Muzeum Archeologiczne). Muzeum dysponuje zbiorami z epoki prehistorycznej (znaleziska z czasów kultury minojskiej, np. biżuteria, pieczęcie, sarkofagi) oraz – historycznej (rzymskie mozaiki, rzeźby, a także pozostałości po Wenecjanach, takie jak: lwie głowy, płaskorzeźby przedstawiające weneckie herby rodowe; i Turkach – studnia).

Jednak atrakcją, cieszącą się bodaj największą popularnością, jest Wąwóz Samaria, leżący w Białych Górach. Jego długość wynosi 18 km, z czego dla turystów udostępnionych jest 16. Bilet wstępu kosztuje 5 euro i podzielony jest na dwie części. Jeden okazujemy przy wejściu do wąwozu, natomiast drugi – przy wyjściu (w ten sposób sprawdza się, czy nikt nie pozostał na szlaku Wąwóz oferuje niezapomniane widoki, jednak wędrówki nie zaleca się osobom o słabej kondycji fizycznej. Na turystów czyha tu bowiem wiele przeszkód – strome i kamieniste ścieżki. Popularna trasa to zejście w dół wąwozu. Czas zejścia z gór do poziomu morza wynosi ok. 5-6 godzin. Szlak ma swój początek na południowym krańcu równiny Osmalos – na wysokości 1227 m n.p.m., w punkcie o nazwie Ksikoskalo. Stamtąd prowadzą strome schody, którymi schodzi się do ok. 600 m n.p.m. Dalej szlak biegnie przy skraju koryta rzeki Taras do wioski Samaria. W miarę wędrówki ściany wąwozu coraz bardziej się do siebie przysuwają, a w pewnym momencie – do szerokości 3,5 m w punkcie nazywanym Sideroportes (czyli Stalowe Wrota). Dalej wąwóz rozciąga się w dolinę, natomiast szlak ma swój koniec w miejscowości Ajia Rumeli, skąd wraca się promem. Dla mniej wytrwałych lub leniwych możliwy jest wariant skrócony – tylko dwukilometrowy.

Lasithi

Lasithi to najdalej wysunięty na wschód region Krety. Jego stolica mieści się w Agios Nikolaos. Urzeka turystów zróżnicowaną rzeźbą terenu, od płaskowyżów przez góry po piaszczyste plaże. Każdy znajdzie tu coś dla siebie, zarówno „góromaniacy”, jak i wielbiciele słodkiego lenistwa.

Stolica regionu, Agios Nikolaos, położona nad zatoką Mirabello, stanowi jedno z największych centrów turystycznych na Krecie. W jego sercu znajduje się port, wokół którego rozciąga się promenada. W porcie cumuje wiele statków, a także luksusowe promy turystyczne. Nie jest to jednak punkt obowiązkowy, w przypadku gdy widzieliście już porty w uprzednio opisywanych miastach.

Warto za to zobaczyć jezioro Vulismeni, położone wśród skalnych ścian. Jego głębokość wynosi 80 m. Jest ono połączone z morzem za pomocą kanału od 1870 roku. Co więcej, miejsce okryte jest legendą, podobno kąpała się w nim nawet grecka bogini mądrości – Atena. Wokół niego znajdują się liczne kawiarnie, bary, a także amfiteatr (miejsce koncertów). Cały ten obszar uważany jest za niezwykle romantyczne miejsce, nie tylko w dzień, ale także (a może przede wszystkim) wieczorem.

Nie do pogardzenia jest także wycieczka w okolice płaskowyżu Lasithi. Leży na wysokości ok. 840 m n.p.m. Jego cechy charakterystyczne to bujna roślinność oraz pozostałości po wiatrakach, które w przeszłości napędzały pompy wodne. Do płaskowyżu prowadzi kręty górski szlak, dlatego planując wędrówkę, warto zaopatrzyć się w wygodne buty. Z przełęczy, które wiodą do szlaku, rozciągają się piękne widoki. Sam płaskowyż swoim wyglądem przypomina szachownicę pól, otoczoną masywami górskimi. Oprócz tego, po drodze można odwiedzić jaskinię Dikte, która uważana jest za miejsce narodzin Zeusa.

• Plaża Elafonisi – cudowna plaża z różowym piaskiem, uważana za jedną z najpiękniejszych europejskich plaż. Łączy się poprzez płytką lagunę z Kretą, leży na jej południowo-zachodnim krańcu. Zachwyci Was przede wszystkim przezroczysta woda w różnych odcieniach błękitu oraz wspomniany już różowy piasek, który w rzeczywistości przybiera kształt pokruszonych kawałków muszelek.

• Wyspa Spinalonga – jest to jedna z największych atrakcji turystycznych na Krecie. Trudno uwierzyć, że wyspa położona przy cudownej zatoce Mirabello, była niegdyś kolonią trędowatych. Dziś dzięki swej malowniczości przyciąga wiele tysięcy turystów. Na uwagę zasługują ruiny twierdzy, dawne weneckie domy, otoczone przez szmaragdowe wody. Na Spinalongę można dopłynąć łodziami z Eloundy, Agios Nikolaos i Plaki. Za rejs z Eloundy należy zapłacić 10 euro, dzieci do 12 lat 5 euro, dzieci do 4 lat – za darmo, a z Agios Nikolaos odpowiednio 16 euro, 8 euro. Z Plaki – 8 euro oraz 4 euro. Bilety można zarezerwować na stronie www.keratours.gr lub www.eloundaboat.gr. Dodatkowo, należy pamiętać, że wejście na teren wyspy wynosi 8 euro.

• Laguna Balos i Gramvousa – to prawdziwy raj na ziemi. Leżą na północno-zachodnim krańcu wyspy. Woda w lagunie jest krystalicznie czysta, mało tego, mieni się różnymi kolorami – od zielonego przez błękitny po ciemnoniebieski. Dzieli się na dwie części. W pierwszej z nich jest bardzo płytko, woda sięga lekko powyżej kostek (nie dochodzi do kolan) i jest bardzo ciepła. W drugiej – jest o wiele głębiej, a także zimniej. Gramovousa – wyspa położona niedaleko Balos. Zachwyca piękną plażą i przejrzystą wodą o różnych odcieniach. Jednak najlepiej widać ją z góry, z ruin twierdzy położonej na wzgórzu (czas dojścia to około 20-30 minut). Jeśli zamiast plażowania wybierzecie wędrówkę, to pamiętajcie wygodnych butach, gdyż szlak jest dosyć stromy i kamienisty. Na Gramvousę można dotrzeć statkiem wycieczkowym, który zabiera pasażerów z portu w Kissamos. Cena rejsu Kissamos – Gramvousa – Balos to 27 euro (dla pasażerów powyżej 13 lat) lub 13 euro (dla dzieci w wieku 3-12 lat). Dzieci mające poniżej 2 lat płyną za darmo. Bilety można zarezerwować na stronie www.cretandailycruises.com.

Warto na Krecie:

Zdecydowanie warto połączyć wypoczynek ze zwiedzaniem. Z jednej strony, można zrelaksować się na piaszczystych plażach. Z drugiej – pozwiedzać zarówno miasta Krety, oferujące nie tylko spacer po urokliwych uliczkach, ale także ciekawe zabytki, pochodzące z różnych epok. Oprócz tego, można wybrać się na wycieczkę śladami starożytności, odwiedzając na przykład ruiny pałacu w Knossos czy liczne muzea archeologiczne w niemal wszystkich regionach Krety.

Nie warto na Krecie:

Nie warto wybierać się na popularne plaże, np. Elafonisi w godzinach południowych czy w weekendy, ponieważ są one w tym czasie bardzo zatłoczone.

Jeśli już wiecie, co warto i nie warto robić na miejscu, a chcecie się dowiedzieć, jak najlepiej przemieszczać pomiędzy różnymi miejscami, wykorzystajcie parę minut na przeczytanie rozdziału „Transport”.

Staramy się, aby ten rozdział przewodnika był dla Was wartościowy i NIESAMOWICIE BARDZO MOCNO zależy nam na Waszej opinii. Prosimy Was – wyraźcie ją korzystając z przycisku „Szepnij nam do ucha”. Nawet najkrótsza i najprostsza informacja się liczy: „Podoba mi się” lub „Co Wy w ogóle robicie, zmieńcie branżę”. W ten sposób pomożecie nam rozwijać się dla Was – kontynuować to, co jest dobre i poprawiać to, co Wam się nie spodoba.

Jeśli widzicie potencjał w tym, co robimy, to nie trzymajcie tego dla siebie. Pomóżcie nam dalej budować ten portal, zwiększając dotarcie do innych osób, którym publikowane przez nas artykuły mogą pomóc w planowaniu podróży. Może jest wśród Waszych znajomych ktoś, komu warto podać adres http://www.breakplan.com? Prosimy Was, jeśli ten darmowy przewodnik, który przeczytaliście ma dla Was wartość, udostępnijcie go na fejsie i polubcie nasz profil – nic nie tracicie, a nam da to dowód, że wiele godzin pracy nad przewodnikiem, żebyście mogli go przeczytać zupełnie za darmo, ma sens i warto dalej się rozwijać.

Z góry Wam dziękujemy za każdy rodzaj wsparcia i życzymy wymarzonej podróży.