KrakówWprowadzenie

Wszyscy znają Kraków, a przynajmniej tak twierdzą. Wawel, Rynek Główny, Sukiennice, bazylika Mariacka i hejnał… ach i jeszcze Lajkonik! Nic nie może nas już zaskoczyć. Czyżby? Przekonajcie się, czy rzeczywiście znacie to piękne miasto tak dobrze, jak Wam się wydaje. Zacznijcie od lektury naszego przewodnika. Zapewniamy, że niejedno Was zadziwi! Później zostanie Wam już tylko sprawdzenie wszystkiego na własne oczy, na miejscu, w grodzie Kraka.

Chcielibyście odwiedzić Kraków, ale nie wiecie od czego zacząć organizację wyjazdu? Nie martwcie się, bezpłatnie zorganizujemy za Was przejazd oraz nocleg. Skontaktujcie się z nami na rezerwacje@breakplan.com lub przez nasz fanpage na Facebooku. Po więcej szczegółów kliknijcie tutaj.

Kraków to miasto mające szczególne znaczenie w historii Polski. To tu przez wieki koronowane były głowy państwa, tu żyli i umierali najwięksi królowie, tu znajdowała się kiedyś stolica kraju.

Dziś Kraków jest drugim miastem w Polsce pod względem liczby mieszkańców i powierzchni oraz stolicą województwa małopolskiego. Jest także miejscem, które najchętniej odwiedzają w naszym kraju zagraniczni turyści. Dlaczego? Dzięki wielu, doskonale zachowanym zabytkom, Kraków nie stracił swego majestatycznego charakteru i do dziś urzeka niepowtarzalną atmosferą.

Geografia

Kraków położony jest w południowej Polsce, w województwie małopolskim, nad rzeką Wisłą. Najwyższe wzniesienie to Kopiec Piłsudskiego mierzący 383,6 m n.p.m., najniżej położonym punktem jest ujście potoku Kościelnickiego – 187 m n.p.m.

Historia

Badania archeologów dowodzą, że wzgórze Wawelskie zamieszkane było już w epoce kamienia łupanego, a kopce Krakusa i Wandy – legendarnych słowiańskich władców Wiślan pochodzą z VII wieku.

Pierwsza udokumentowana wzmianka o Krakowie pochodzi z 965 roku. Kupiec Ibrahim-Ibn-Jakub opisał bogaty, otoczony lasami gród leżący na skrzyżowaniu szlaków handlowych.

Źródła historyczne nie precyzują dokładnie kiedy Kraków wcielono do państwa polskiego, czy było do za czasów Mieszka I czy Bolesława Chrobrego. Pewnym jest jednak, że nastąpiło to w X wieku.

W X i XI wieku powstały na wzgórzu Wawelskim pierwsze murowane budowle – zamek i kościoły romańskie, dzięki którym w 1000 roku w Krakowie utworzono biskupstwo.

Jedną z ważniejszych dat w dziejach miasta jest jego lokacja na prawie magdeburskim – 5 czerwca 1257 roku. Wyznaczyła ona nowy układ urbanistyczny z centralnie położonym rynkiem, natomiast siedzibą władcy pozostał Wawel. Utworzono nowy system umocnień, powstały mury obronne i baszty. W tym czasie Kraków rozwijał się w szybkim tempie dzięki położeniu na styku szlaków handlowych: z Rusi do Niemiec i Czech, z Pomorza do Węgier, Turcji i na Bałkany.

Kolejna ważna data w historii Krakowa to 20 stycznia 1320 roku. W wawelskiej katedrze odbyła się wtedy pierwsza z 35 koronacji na króla Polski – koronowani zostali Władysław Łokietek i jego żona Jadwiga.

„Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną” - Kazimierz Wielki, mecenas sztuk, protektor nauk, potężny władca. Jego rządy były bardzo istotne dla Krakowa, także tego dzisiejszego. Na przedmieściach grodu Kraka założył dwa nowe miasta Kazimierz i Kleparz, które dziś są jego dzielnicami. Wybudował wiele pięknych kościołów, w tym kościół Mariacki. Przebudował katedrę i zamek na Wawelu, ratusz miejski oraz innej budynki użyteczności publicznej. Za jego panowania powstała pierwsza na świecie galeria handlowa – Sukiennice, nazywana średniowieczną halą targową. W 1364 r. Kazimierz Wielki powołał Akademię Krakowską, która dała początek Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, obecnie jednemu z najlepszych uniwersytetów w Polsce.

W 1386 roku na króla Polski koronowany został Władysław Jagiełło. Zapoczątkował on najpotężniejszą polską dynastię, która rządziła naszym krajem przez ponad 200 lat – dynastię Jagiellonów. Kraków stał się stolicą monarchii, obejmującej ziemie polskie oraz obszary litewsko-ruskie. Dwór królewski pieczołowicie kształtował rozwój miasta. W czasach Jagiellonów, podobnie jak dziś, Kraków przyciągał największych europejskich artystów – wybitnych humanistów, naukowców, malarzy, których dzieła możemy podziwiać po dziś dzień, np. słynne dzieło Wita Stwosza – wielki ołtarz w kościele Mariackim, czy zaprojektowane przez Bartolomeo Berrecciego krużganki na Wawelu.

Pod koniec XVI wieku król Zygmunt III Waza rozpoczął proces przenoszenia dworu królewskiego do Warszawy. Kraków zachował jednak reprezentacyjną rolę miejsca koronacji i pogrzebów królewskich, i do ostatniego rozbioru Polski formalnie był jej stolicą.

Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku Kraków zajęły wojska zaborców. Mimo insurekcji kościuszkowskiej i walk Polaków o niepodległość, ostatecznie w 1795 roku Kraków znalazł się w granicach Cesarstwa Austriackiego.

XIX wiek to burzliwy okres w historii Krakowa. W czasach Napoleona Kraków i Podgórze zostały przyłączone do Księstwa Warszawskiego. Następnie dawny gród Kraka otrzymał status wolnego miasta. W tym okresie rozpoczęła się gruntowna modernizacja i przebudowa Krakowa – w miejscu dawnych murów obronnych utworzono Planty, zielony park otaczający Rynek Główny. Miasto powiększało również swoje granice, tworząc nowe dzielnice. 

W 1846 roku, po upadku powstania krakowskiego Kraków znalazł się ponownie w granicach Cesarstwa Austriackiego i pozostał w nich aż do 1918 roku. Mimo zaborów miasto cieszyło się dość dużą swobodą, było niejako symbolem i centrum polskości oraz duchową stolicą kraju, którego na mapach przecież nie było. Dlatego właśnie stąd, z krakowskich Oleandrów, 6 sierpnia 1914 roku, w celu odzyskania niepodległości, wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa, na czele której stał Józef Piłsudski. To także tu, w Krakowie w dniu 28 października 1918 roku rozpoczęto rozbrajanie wojsk zaborczych. Polska odzyskała niepodległość, Kraków stał się ważnym ośrodkiem administracji i kultury, a Wawel jedną z oficjalnych Rezydencji Prezydenta Polski.

Wojska niemieckie zajęły miasto 6 dni po rozpoczęciu II wojny światowej. I choć wojna nie zniszczyła zabytkowej architektury Krakowa, poczyniła ogromne spustoszenia, głównie w dziedzinie nauki, kultury i gospodarki. Do obozów koncentracyjnych powywożono profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz intelektualną elitę miasta. Wywieziono wiele dzieł sztuki. W marcu 1941 okupant niemiecki zamknął w getcie krakowskim, znajdującym się na krakowskim Podgórzu około 60 tys. osób uznanych za Żydów. Więźniowie getta zostali zamordowani w trakcie akcji likwidacyjnej dwa lata później. Dziś w miejscu dawnego getta do refleksji skłania symboliczny, lecz bardzo wymowny pomnik.

Po II wojnie światowej Kraków stracił uprzywilejowaną dotąd pozycję, władze skupiły się na ograniczaniu roli inteligencji, skupiając się na zwykłych robotnikach. Tak powstała Nowa Huta, miasto robotnicze bez kościołów, bez naukowych i artystycznych ośrodków. Według pierwotnych planów Nowa Huta miała stanowić oddzielne miasto, lecz w 1951 roku przyłączono ją do Krakowa. Dziś to „socjalistyczne miasto” przyciąga swoją architekturą i PRL-owskim klimatem.

Mimo niewątpliwie burzliwej historii, Kraków jest dziś miastem nowoczesnym z królewską duszą, a jego magia przyciąga miliony.

Kraków jest ważnym kulturalnym i turystycznym ośrodkiem w Europie, w którym dawne obyczaje są wciąż kultywowane, a tradycje pielęgnowane są ze szczególną troską.

W Krakowie powstały jedne z najpiękniejszych polskich legend i baśni. Któż z nas nie słyszał legendy o Smoku Wawelskim, Hejnale Mariackim, czy o Lajkoniku? Są one w tym mieście wciąż żywe. Smok zieje ogniem nad Wisłą, o każdej pełnej godzinie z wieży bazyliki Mariackiej rozbrzmiewa hejnał, a Lajkonik obchodzi swoje święto w czasie Bożego Ciała. Barwna postać na drewnianym koniku przemierza wtedy tradycyjną trasę ze Zwierzyńca do Rynku Głównego życząc miastu i jego mieszkańcom szczęścia i pomyślności. 

Miasto przez wieki kształtowało szczególne chrześcijańsko-żydowskie sąsiedztwo. Żydzi pojawili się w Krakowie w połowie XIV w i osiedli na Kazimierzu, biorąc czynny udział w rozbudowie tej dzielnicy. Byli oni bardzo aktywni społecznie, religijnie, artystycznie i ekonomicznie. Współcześnie Kazimierz jest tętniącą życiem kulturalnym i artystycznym dzielnicą, w której czuć ducha krakowskiej bohemy, a co roku, na przełomie czerwca i lipca ma tu miejsce Festiwal Kultury Żydowskiej. Festiwal ten to liczne koncerty, warsztaty żydowskiego tańca, kursy kulinarne, przedstawienia teatralne, wystawy i wykłady. Jest to idealna okazja na poznanie i zrozumienie kultury żydowskiej oraz jej związku z kulturą polską.

Kolejną piękną i pieczołowicie pielęgnowaną tradycją jest Konkurs Krakowskich Szopek. Szopki symbolizujące betlejemski żłóbek przywędrowały na ziemie polskie w XIII stuleciu, a w Krakowie zaczęto budować je na przełomie XVIII i XIX wieku. Szopkarstwo było wtedy bardzo opłacalnym biznesem, natomiast traktowane jest bardziej hobbystycznie. Oprócz charakterystycznych bożonarodzeniowych akcentów szopki mają wiele lokalnych akcentów – popularne są szopki z bazyliką Mariacką, Sukiennicami czy katedrą Wawelską. Konkurs Krakowskich Szopek to stosunkowo nowa tradycja – pierwszy odbył się w 1937 roku i organizowany jest po dziś dzień w pierwszy czwartek grudnia. Rynek Główny zamienia się wtedy w wielką wystawę barwnych bożonarodzeniowych szopek. Konkurs co roku przyciąga tłumy ludzi - zarówno obserwatorów, jak i uczestników w każdym wieku.

Mówiąc o kulturze Krakowa nie sposób nie wspomnieć o krakowskich klubach piłki nożnej – Cracovii i Wiśle. Oba kluby utworzone zostały w 1906 roku, mają więc ponad 100-letnią tradycję. Zarówno Cracovia, jak i Wisła mają ogromne grupy wiernych fanów, a rywalizacja między nimi wykracza poza obszar boiska, ponieważ wpisana jest w życie krakowiaków, jednak niestety nierzadko ma czarną stronę.

Noworocznym zwyczajem w Krakowie jest rozgrywany każdego roku o godz. 12:00 mecz między podstawowym a rezerwowym zespołem Cracovii, nazywany także Treningiem Noworocznym. Historia tego Treningu rozpoczęła się w 1924 lub 1925 roku, gdy wracający z sylwestrowej zabawy piłkarze wstąpili na stadion by trochę pokopać piłkę. Trening ma charakter wielkiego święta i przyciąga mnóstwo zainteresowanych, wśród których są także kibice Wisły.

 Mówi się, że każdy moment jest dobry na podróżowanie. Jeżeli jednak chcecie wiedzieć, kiedy będzie najlepiej wyruszyć w Waszą wymarzoną podróż, zerknijcie do rozdziału „Kiedy jechać?”.

Staramy się, aby ten rozdział przewodnika był dla Was wartościowy i NIESAMOWICIE BARDZO MOCNO zależy nam na Waszej opinii. Prosimy Was – wyraźcie ją korzystając z przycisku „Szepnij nam do ucha”. Nawet najkrótsza i najprostsza informacja się liczy: „Podoba mi się” lub „Co Wy w ogóle robicie, zmieńcie branżę”. W ten sposób pomożecie nam rozwijać się dla Was – kontynuować to, co jest dobre i poprawiać to, co Wam się nie spodoba.

Jeśli widzicie potencjał w tym, co robimy, to nie trzymajcie tego dla siebie. Pomóżcie nam dalej budować ten portal, zwiększając dotarcie do innych osób, którym publikowane przez nas artykuły mogą pomóc w planowaniu podróży. Może jest wśród Waszych znajomych ktoś, komu warto podać adres www.breakplan.pl? Prosimy Was, jeśli ten darmowy przewodnik, który przeczytaliście ma dla Was wartość, udostępnijcie go na fejsie i polubcie nasz profil – nic nie tracicie, a nam da to dowód, że wiele godzin pracy nad przewodnikiem, żebyście mogli go przeczytać zupełnie za darmo, ma sens i warto dalej się rozwijać.

Z góry Wam dziękujemy za każdy rodzaj wsparcia i życzymy wymarzonej podróży.